Heddiw mae diffoddwyr tân wedi cyhoeddi rhybudd difrifol am beryglon gadael bwyd yn coginio heb neb i gadw llygaid arno wedi dau dân sosban sglodion o fewn dwy awr i'w gilydd yn ardal Wrecsam.

Cafodd tri pheiriant tân o Wrecsam eu galw i eiddo ar y Stryd Fawr yng Ngresffordd am 14.24 o'r gloch wedi i larwm mwg rybuddio am dân yn y gegin a oedd wedi ei achosi gan sosban sglodion yn y gegin.  Fe ddefnyddiodd ddiffoddwyr tân dau set o offer anadlu ac un bibell dro i daclo'r tân a achosodd losgiadau arwynebol i freichiau a choesau dyn yn ei 30au wedi iddo geisio symud y sosban o'r eiddo.  Y mae wedi  ei gludo i'r ysbyty am driniaeth erbyn hyn.  

Yn gynharach am 12.32 o'r gloch mewn eiddo yng Nghoed Efa, Brychdwn Newydd, ger Wrecsam cafodd dau griw tân o Wrecsam eu galw wedi i ddyn yn ei 40au geisio diffodd tân sosban sglodion yn ei gartref.  Gyda diolch ni chafod ei anafau.  

Meddai Dave Roberts, Rheolwr Diogelwch Cymunedol: "Yn y ddau ddigwyddiad yma, roedd y trigolion wedi ceisio taclo'r tân eu hunain, rhywbeth nad ydym yn ei gynghori.

"Roedd y tanau wedi eu cyfyngu i'r gegin ond fe allant fod wedi lledaenu'n hawdd iawn gan achosi rhagor o ddifrod ac anafiadau.

"Gall gadael sosbenni sglodion ymlaen, hyd yn oed am gyfnod byr, gael effaith trychinebus gan y gall yr olew yn gorboethi ac yn mynd ar dân - gall tân gynnau mewn ychydig eiliadau os bydd hyd yn oed y peth lleiaf yn mynd â'ch sylw.

"Y mae sglodion parod y gellir eu coginio yn y popty yn opsiwn llawr mwy diogel yn ogystal ag iachach, ond os byddwch yn dewis eu ffrio mewn saim dwfn peidiwch â gadael y sosban ar yr hob heb neb i gadw llygaid arni.  Os aiff eich sosban sglodion ar dân, peidiwch â thaflu dŵr drosti.  Ewch allan, arhoswch allan a galwch 999. Peidiwch byth á thaclo'r tân eich hun.

"Gwell fyth fyddai gwneud i ffwrdd â'ch heb sosban yn gyfan gwbl a defnyddio ffrïwr saim dwfn sydd gan thermostat i reoli'r gwres yn ei lle."

"Gall tân bychan ddatblygu'n dân difrifol ac angheuol mewn ychydig eiliadau.  Os ydych yn cysgu ar adeg y tân yna rydych mewn trwbl - byddwch yn cael eich taro'n anymwybodol ar ôl anadlu dim ond ychydig o'r mwg."

Yn 2007, bu farw  Sean Bowers, 24, o Benyffordd ac Andrew Roberts, 39, o Ruthun yn dilyn tanau yn y cartref - roedd y tanau wedi eu hachosi gan sosbenni sglodion.
 
Os ydych yn dewis ffrio eich sglodion mewn saim dwfn, cofiwch ddilyn y cynghorion canlynol i leihau'r perygl o dân;

• Peidiwch â rhoi gormod o olew yn y sosban - peidiwch byth â'i llenwi fwy na thraean

• Gofalwch na fydd yn gorboethi - gall olew poeth fynd ar dân yn hawdd iawn

• Defnyddiwch ffrïwr saim dwfn sydd gan thermostat i reoli'r gwres, a fydd yn sicrhau na fydd yr olew yn mynd yn rhy boeth

• Peidiwch byth â thaflu dŵr ar sosban sglodion

• Ar lwgu ar ôl noson allan?  Peidiwch â choginio ar ôl yfed alcohol

• Gwnewch yn siŵr bod gennych lwybr dianc rhag ofn y bydd tân

• Peidiwch â pheryglu'ch hun drwy geisio taclo'r tân eich hun.  Ewch allan, arhoswch allan a galwch 999

• Gosodwch larwm mwg yn eich cartref a phrofwch y larwm yn rheolaidd

Mae Gwasanaeth Tân ac Achub Gogledd Cymru yn cynnig archwiliadau diogelwch tân yn y cartref yn rhad ac am ddim, lle bydd aelod o'r Gwasanaeth yn dod i'ch cartref, rhannu cynghorion diogelwch tân gyda chi, eich helpu i lunio cynllun dianc a gosod larymau mwg newydd - a'r cyfan am ddim.  Mae'r gwasanaeth hwn ar gael i bawb sydd yn byw yng Ngogledd Cymru.

I gofrestru am archwiliad diogelwch tân yn y cartref, galwch ein llinell rhadffôn ddwyieithog sydd ar agor 24 awr o'r dydd ar 0800 169 1234 neu ewch i www.larwmmwgamddim.co.uk